تحلیل کنش‌های گفتاری در استنادات قرآنی منابع دورۀ صفویه (مطالعۀ موردی تاریخ ایلچى نظام شاه)

نویسنده: علی غفرانی   رضا محمدی   آسیه حسینی  

DOR: 20.1001.1.29809185.1402.2.2.5.1

چکیده

این پژوهش در نظر دارد تا کنش‌های گفتاری استنادات قرآنی تاریخ ایلچی را بر اساس نظریۀ کنش گفتاری، تحلیل کند و به این پرسش پاسخ دهد که بر مبنای این نظریه، استنادات قرآنی این منبع، چگونه و بسامد هر کنش گفتاری به چه میزان بوده است؟ این پژوهش بر اساس روش توصیفی ـ تحلیلی انجام شده و در آن از داده‌های کمی و کیفی استفاده ‌شده است.
بیشترین کنش گفتاری استنادات قرآنی تاریخ ایلچی، با تعداد 81 مورد از 115 مورد با 70/43 درصد، مربوط به کنش‌های اظهاری است. کنش‌های ترغیبی با 15 مورد با 13/04 درصد در جایگاه دوم از بیشترین استنادات قرار دارند. کنش تعهدی در استنادات تاریخ ایلچی 8 مورد بوده و 6/95 درصد کنش‌ها را به خود اختصاص داده‌اند. 7 مورد با 6/08 درصد از کنش‌ها به کنش‌های عاطفی اختصاص داشت و در نهایت 4 مورد با 3/47 درصد کنش گفتار اعلامی در این استنادات دیده شد.
هنگامی‌که کنش‌های اظهاری بیشترین بسامد را در متن داشته باشند، نشانۀ آن است که نویسنده قصد دارد به ‌صورت شفاف و مستقیم، حقایق و اطلاعات را به خواننده منتقل کند. این نوع کنش گفتاری در متون علمی، تاریخی، خبری و آموزشی بسیار رایج است.

­---------------------------------------------------------------------

* علی غفرانی: دانشیار گروه ایران شناسی دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران/ A.ghofrani@basu.ac.ir

** رضا محمدی: فارغ التحصیل دکترای تاریخ انقلاب اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران (نویسنده مسئول)/  gmail.com@reza.muhammadi90

*** آسیه حسینی: دانشجوی دکتری تاریخ انقلاب اسلامی، گروه معارف اسلامی، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران/asiye.hosseini@gmail.com

* غفرانی، علی، محمدی، رضا و حسینی، آسیه. (1402). «تحلیل کنش‌های گفتاری در استنادات قرآنی منابع دورۀ صفویه (مطالعۀ موردی تاريخ ايلچى نظام شاه)»، دوفصلنامه پژوهش‌های نوین در گسترة تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه، ش2، صص137-109.