تبیین عدم کنش سیاسی امام جعفر صادق علیه السلام در آراء شیعه‌پژوهان غربی

نویسنده: امیرحسین کرمانی   محمد جعفر اشکواری    

DOR: 20.1001.1.29809185.1402.2.3.5.3

چکیده

متفکران شیعه‌مذهب، دوران امامت امام جعفر صادق ع را از دوره‌های بسیار مهم و تأثیرگذار در تاریخ اسلام معرفی می‌کنند زیرا در این دوره، قدرت از امویان به عباسیان انتقال یافت. از این رو کیفیت موضع‌گیری ایشان همواره مورد توجه صاحبنظران بوده است. برخی از اندیشمندان شیعه‌پژوهان غربی با اثرپذیری از تاریخ‌نگاری رایج در جهان اسلام، عملکرد امام جعفر صادق ع را در کناره‌گیری از سیاست و بی‌تفاوت انگاشتن ایشان نسبت به سرنوشت جامعه خلاصه کرده‌اند. این تحقیق با روش «توصیفی، تحلیلی، تبیینی» و با هدف بررسی و تحلیل چرایی عدم قیام به سیف امام جعفر صادق ع از منظر شیعه‌پژوهان غربی در تلاش است تا ابتدا با بررسی مفهوم امامت نزد شیعه‌پژوه غربی، نحوۀ عملکرد امام جعفر صادق ع را از منظر آن‌ها مورد بررسی قرار دهد و سپس چرایی عدم قیام به سیف امام جعفر صادق ع را از منظر آن‌ها بیان نماید و در نهایت نظر صائب در خصوص چرایی عدم قیام امام جعفر صادق ع را با ملاحظات تاریخی تحلیل و تبیین نماید.
در این راستا بررسی‌ها نشان داده که امام راستین، ضامن مذهب است نه کنشگر سیاسی. علاوه بر این برای مصلح اجتماعی بودن همیشه نیاز به دست بردن به شمشیر نیست؛ زیرا کنش سیاسی رابطۀ مستقیمی با شناخت دقیق وضعیت فکری جامعه دارد. بنابراین مشخص می‌شود که برخی پژوهشگران غربی به این موارد توجه ندارند؛ موضوعی که سنجه‌ای تاریخی برای تشخیص امام راستین در اعصار قدیم و دوران کنونی است.

­---------------------------------------------------------------------

* امیرحسین کرمانی: دانش‌آموختـۀ کـارشناسـی ارشـد تاریـخ و تمـدن ملل اسلامـی، دانشـگاه شهیـد بهشتـی تـهران، ایران/ amirhoseinkermani313@gmail.com

** محمد جعفر اشکواری: استادیار گروه تاریخ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه زنجان (نویسنده مسئول)/ ashkevari@znu.ac.ir

* کرمانی، امیرحسین و اشکواری، محمد جعفر. (1402). «تبیین عدم کنش سیاسی امام جعفر صادق علیه السلام در آراء شیعه‌پژوهان غربی»، دوفصلنامه پژوهش‌های نوین در گسترة تاریخ، فرهنگ و تمدن شیعه، ش3، صص146-123.