چکیده
مقولهی تربیت از ابتداییترین و اساسیترین نیازهای زندگی بشر است و بدون شک، مهمترین عامل شکل دهندهی شخصیت، اندیشه، باور و اخلاق و رفتار آدمی است. انسان تنها در پرتو تربیت صحیح است که به عنوان موجودی هدفمند میتواند به آرمانهای خود دست یابد و به سعادت مطلوب خویش برسد.
تربیت به معنای واقعی میتواند تنها در اختیار پدران و مادران باشد؛ زیرا آنها هستند که اولین بار دفتر ناگشودهی فکر و ذهن کودک را باز میکنند و نخستین خطوط را در آن ترسیم مینمایند. رفتار آنها هرچه باشد سرمشقی برای کودک است. او والدین را خواسته یا ناخواسته، الگوی بیبدیل زندگی میداند و همواره میکوشد رفتار خود را با افعال آنها انطباق دهد. پدر و مادری که به تربیت فرزند خود علاقه مندند، باید بکوشند ابتدا خود فضایل اخلاقی را کسب کنند تا پرورش کودک در محیط خانه به نحو عملی صورت پذیرد.
در امر خطیر پرورش مذهبی کودک، این مسأله صورت جدّیتری به خود میگیرد. از آنجا که کودک فطرتاً برای پذیرش تعلیمات مذهبی آمادگی دارد، پدر و مادر باید با دقّت و حوصله به این امر اقدام نمایند. برای این منظور به اطلاعات و دانشهایی نیاز دارند که اهم آن آشنایی با نحوه تربیت دینی صحیح، شناخت احوال درونی و ذهنی کودک و چگونگی درک او از مفاهیم دینی است. با لحاظ این مسائل پدر و مادر میتوانند در استحکام مبانی اعتقادی کودک بهترین راهنما باشند و در این راه نیاز به الگوهای مطمئن عملی دارند تا با تمسک به آنها هم خود، هم فرزندانشان راه صحیح بندگی و سعادت را بپیمایند. فرامین قرآن و سیرهی عملی معصومین علیهم السلام به عنوان عالمان و مفسران وحی بهترین و مطمئنترین منابع و الگوهای کاربردی در عرصهی تعلیم و تربیت اسلامیاند.
این نوشتار تلاشی برای دستیابی به روش تربیت صحیح دینی و نیز بررسی نقش والدین در این امر بر اساس آموزههای قرآنی و روایی است.
---------------------------------------------------------------------
*مریم راشد: مدرس مؤسسه علمی- تحقیقی مکتب نرجس علیها السلام مشهد.