نویسنده:
مائده رضایی
چکیده
احترام به محدوده شخصی کودک و ممنوع بودن دیگران از تعرض به آن، از حقوق طبیعی او بوده و به این دلیل مورد توجه اسلام و مکاتب اومانیسمی از جمله مدونان بیانیه بین المللی حقوق کودک است. امّا این دو مکتب الهی و بشری نظر به تفاوتشان در مبانی اعتقادی و فکری، در تعریف، مصادیق و اولویت‌های این حق نیز اختلاف دارند. ماده 16بیانیه نامبرده که این حق را دربردارد، عام و مطلق بوده و والدین را نیز مخاطب قرار داده است. از دیدگاه اسلام حریم افراد در سه مصداق کلی خلاصه می‌شود: جان، آبرو و دارایی. پدر بر ازدواج و دارایی کودک ولایت دارد و مسئول تربیت اوست. مادر حق حضانت کودک را دارد و در برخی شرایط وظیفه تربیت او را دارد. بند1ماده 18بیانیه، والدین را مسئول تربیتش می‌داند امّا آنان را از دخالت در امورخانوادگی او بازمی دارد. این درحالی است که لازمه تربیت دخالت در محدوده شخصی اوست. از نظر اسلام جان و آبروی کودک محترم است و فقط پدر حق تنبیه بدنی و آگاهی از روابط و خطاهایش را در راستای تربیت معقول و مذهبی دارد. اعمال ولایت بر ازدواج و اموال او باید با رعایت مصلحتش باشد امّا در خصوص انتخاب مسکن، پدر آزاد است.
آگاهی از تعارض‌های این کنوانسیون، به طور خاص و سایر بیانیه‌های زیر مجموعه حقوق بشر سازمان ملل به طور عام، راهگشای صمیم سنجیده‌تر بلکه تجدید نظر کشورهای اسلامی در الحاق به آن‌ها و عزم جازم بر تدوین بیانیه‌های اسلامی حقوق بشر است. این مقاله عهده‌دار اشاره به بخش کوچکی از این تعارض‌هاست.
---------------------------------------------------------------------
*مائده رضایی: طلبه درس خارج فقه و اصول مؤسسه علمی- تحقیقی مکتب نرجس علیها السلام و دکتری تفسیر تطبیقی جامعه المصطفی العالمیه واحد مشهد.